พุทธบัญญัติ เภสัช ๕
“อนึ่ง เภสัชใด ควรลิ้มสำหรับภิกษุผู้เป็นไข้ คือ เนยใส เนยข้น น้ำมัน น้ำผึ้ง น้ำอ้อย ภิกษุรับประเคนเภสัชนั้นแล้ว พึงเก็บไว้ฉันได้ ๗ วันเป็นอย่างมาก ให้เกินกำหนดนั้นไป ต้องอาบัตินิสสัคคิยปาจิตตีย์”
ที่มา นิสสัคคิยปาจิตตีย์ ๓๐
เบญจโครส คือรสนมโค ๕ อย่าง
เอานมโคทิ้งไว้ให้เปรี้ยว เรียกว่า นมเปรี้ยว
เอานมเปรี้ยวมาเคี่ยวให้ขัน เรียกว่า นมข้น
นมข้นมีรสอันหนึ่งเมื่อมาเคี่ยวให้แข็งเป็นก้อนเรียกว่า เนยก้อน มีรสอย่างหนึ่ง
เอาเนยก้อนมาเจียวให้ใส มีรสอย่างหนึ่ง รสนม
รสนมเปรี้ยว รสนมที่เคี่ยวเหมือนน้ำตาลองุ่น
รสนมที่เป็นก้อนและเจียวเป็นนมใส นั้นรวมเรียกว่า เบญจโครส
ตัดตอนจากโอวาท พระมงคลเทพมุนี (สด จันทสโร) กัณฑ์ที่ ๒ โพธิปักขิยธรรมกถา อริยอัฏฐังคิกมรรค