9. สังคมบริสุทธิ์
วันนี้เป็นวันมหาปวารณา ซึ่งเราทุกคนได้พร้อมใจกันกล่าว คำปวารณาตามพระธรรมวินัยกันเสร็จเรียบร้อยแล้ว วัตถุประสงค์จริง ๆ ของการกล่าวคำปวารณา ก็เพื่อให้ท่านอาวุโสภันเตเป็นกัลยาณมิตรให้กันและกัน เพราะว่าพวกเราทุกรูปที่บวชเข้ามาในบวรพระพุทธศาสนานี้ล้วนมีจุดหมายเดียวกัน นั่นคือหวังที่จะไปสู่อายตนนิพพาน
การที่จะไปสู่อายตนนิพพานได้นั้นต้องอาศัยความบริสุทธิ์ทั้งกาย วาจา ใจ และพระธรรมวินัยนี่แหละจะเป็นเครื่องกลั่นกรองให้กายวาจาใจของเราผ่องใสสะอาดบริสุทธิ์ปราศจากอาสวกิเลสทั้งหลาย ให้เป็นใจที่เหมาะสมที่จะไปอายตนนิพพาน การที่ได้มีการปวารณากันนั้นก็เพื่อให้เป็นกัลยาณมิตรคอยแนะนำตักเตือนกัน
ในกรณีที่บางครั้งบางคราวเราอาจจะพลาดพลั้ง ผิดพลาดในพระธรรมวินัยข้อใดข้อหนึ่ง พลอยเป็นเหตุให้กายวาจาใจนั้นไม่สะอาดไม่บริสุทธิ์ อันเป็นต้นเหตุทำให้หลุดจากเป้าหมายปลายทางของพระนิพพาน การตักเตือนกันนั้น ท่านให้หลักเอาไว้ว่า ถ้าหากได้เห็น ได้ยิน หรือสงสัยว่า เพื่อนสหธรรมมิกท่านใดประพฤติผิดพลาดจากพระธรรมวินัย
จะด้วยความประมาทชะล่าใจ หรือด้วยความจงใจก็ตามก็ให้แนะนำตักเตือนกันได้ การตักเตือนกันจะทำให้เรารู้ถึงข้อบกพร่องของตัวเองว่า เราได้ทำผิดพลาดอย่างไรบ้าง เนื่องจากว่าผู้ที่ตั้งใจจะมาบวชล้วนเป็นผู้ที่ยังมีกิเลสอาสวะอยู่ทั้งสิ้น จึงทำให้บางครั้งเราเผลอพลาดพลั้งกระทำผิดไปได้
ในสมัยพุทธกาลจึงได้กำหนดให้มีพิธีปวารณาขึ้นมา เพื่อให้ผู้ที่พ้นแล้วหรือผู้ที่มีกิเลสเบาบางจะได้ตักเตือนผู้ที่ยังมีกิเลสหนา เพื่อจะได้จูงมือกันไปสู่อายตนนิพพานด้วยกัน พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงทรงกำหนดให้มีการปวารณาขึ้นมาก็ด้วยความรักและปรารถนาดีต่อลูก ๆ ของพระองค์อย่างแท้จริง และประเพณีนี้ก็สืบทอดกันเรื่อยมาจนกระทั่งถึงยุคของเรา ๒,๕๔๑ ปีแล้ว มหาปวารณา ใช่เป็นเพียงธรรมเนียม การทำปวารณาได้กำหนดวันก่อนออกพรรษาหนึ่งวันเป็นวันมหาปวารณา คือ ก่อนที่จะแยกย้ายกันไปบำเพ็ญสมณธรรมตามป่า ตามเขา ตามห้วยหนองคลองบึง ตามสถานที่ชอบใจต่าง ๆ ก็ให้ปวารณากันเอาไว้
เราต้องเข้าใจวัตถุประสงค์ของการปวารณาให้ดี ถ้าไม่เข้าใจ การปวารณาก็จะเป็นแต่เพียงธรรมเนียม หรือปวารณาแบบนกแก้วนกขุนทอง คือพูดให้คล่องปากให้พิธีกรรมเสร็จ ๆ กันไป เราไม่มีวัตถุประสงค์ที่จะให้เป็นอย่างนั้น เพราะหลวงพ่อเชื่อว่า พวกเราล้วนมีเป้าหมายที่จะมุ่งไปสู่ที่สุดแห่งธรรมด้วยกันทุกรูป การปวารณาของเราในวันนี้จึงมีความหมายต่อชีวิตการสร้างบารมีของเราเป็นอย่างยิ่ง อย่าให้เป็นเพียงธรรมเนียมเท่านั้น แต่ขอให้เป็นสิ่งที่ยึดถือเป็นจริงเป็นจัง เป็นสิ่งสำคัญ อยู่ด้วยกัน ต้องเตือนกันได้ การที่จะแนะนำตักเตือนกันนั้น โดยธรรมชาติของมนุษย์ผู้ยังมีกิเลสอยู่ ไม่ว่าจะเป็นพระ สามเณร อุบาสก อุบาสิกา มักจะทนต่อคำตักเตือนไม่ได้ ถ้าใครเตือนมักจะโกรธ มักจะขุ่นมัว บางคนก็แสดงออกมาทางวาจาบ้าง ทางกิริยาท่าทางบ้าง บางคนเก็บเอาไว้ในใจ ไม่แสดงออกมาก็มี พูดง่าย ๆ คือ ไม่ชอบใจที่จะให้ใครมาตักเตือน แต่ในเวลาเดียวกันก็ไม่สามารถเตือนตนเองได้ หากใครเตือนตนได้ ก็ไม่จำเป็นที่จะต้องมีใครมาตักเตือน แต่เพราะเตือนตนไม่ได้ ชอบตามใจตัวเอง ปล่อยให้กิเลสบังคับบัญชาอยู่ตลอดเวลา ทำให้พลาดพลั้งได้ แล้วกิเลสก็ยังบังคับไม่ให้ใครมาเตือนได้ด้วย ถ้าเตือนแล้วจะขุ่นมัว ขัดเคือง ผูกเวร ผูกพยาบาทกันไป นี่คือปกติของผู้ยังมีกิเลสอาสวะอยู่
หลวงพ่อหวังว่า มหาปวารณาในวันนี้ จะเป็นสิ่งที่ยิ่งใหญ่สำหรับชีวิตของเราทุกคน เพราะโอกาสที่เราพลาดพลั้งมันมี ไม่ใช่ว่าไม่มี ภายใน ๓๖๕ วัน เราอาจจะดีสัก ๓๖๔ วัน อีกหนึ่งวัน เราอาจจะผิดพลาดได้ ฉะนั้นเมื่อเราปวารณากันแล้ว ต่อจากนี้ไปใครจะแนะนำตักเตือนเราด้วยความรัก ด้วยความปรารถนาดี ขอให้รับฟังเอาไว้ แล้วก็นำมาพิจารณา ถ้าหากว่าสิ่งที่แนะนำตักเตือนนั้นเป็นความจริง เราก็แก้ไขปรับปรุงตัวเสียใหม่ให้ถูกต้อง อย่าขุ่นมัว ถ้าหน้ายิ้มไม่ได้ ก็ให้ทำเฉย ๆ
ถ้าขอบคุณได้ก็ขอบคุณ ถ้าขอบคุณไม่ได้ ก็ให้เฉย ๆ เพราะการที่เขาแนะนำตักเตือนก็หวังเพียงให้เราดีขึ้น เขาพูดแล้วก็แล้วกันไป หน้าที่ของเราก็แค่นำมาพิจารณา ถ้าจริงก็แก้ไข ถ้าไม่จริงก็ให้อภัย อย่าไปโกรธ ขัดเคือง อย่าไปติดตามว่าใครมาฟ้อง ให้เรื่องมันจบตรงนั้น อย่าไปขยายความให้ใหญ่โตมโหฬาร ไม่ติดใจ ไม่ขุ่นมัว ไม่เศร้าหมอง ไม่ฟุ้งซ่าน อย่างนี้จะทำให้ใจเราสงบนิ่งได้ง่าย เข้าถึงธรรมได้ง่าย
เพราะฉะนั้นมหาปวารณาในวันนี้ ขอให้ทำให้ได้กันอย่างนี้ เพราะนอกจากจะเป็นผลดีสำหรับตัวเราแล้ว ก็ยังส่งผลดีต่อส่วนรวมด้วย หมู่คณะเราก็จะมีแต่ผู้บริสุทธิ์ล้วน สังคมบริสุทธิ์ สุดยอดปรารถนาของสังคม การอยู่ในสังคมของผู้บริสุทธิ์ นำมาซึ่งความปีติ ความสุขใจ และเป็นกำลังใจในการสร้างความดี สิ่งนี้เป็นยอดปรารถนาของทุกคนในโลก
ทุกคนปรารถนาจะอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่บริสุทธิ์ เพราะว่าความบริสุทธิ์นั้นเป็นทางมาแห่งความสุขและความสำเร็จในชีวิต ไม่ว่าทางโลกหรือทางธรรมก็ตาม ถึงแม้ไม่บริสุทธิ์ร้อยเปอร์เซ็นต์ อย่างน้อยก็บริสุทธิ์ในระดับหนึ่งที่สามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างมีความผาสุก ประกอบความเพียรได้อย่างเต็มที่ โดยไม่ต้องมาหวาดระแวง เคลือบแคลง หรือรำคาญใจซึ่งกันและกัน
ในพรรษานี้ วัดของเรามีจำนวนพระภิกษุสามเณรมากที่สุดในประเทศ เพราะฉะนั้นสายตาของพระผู้ใหญ่ผู้น้อย เขาก็มองเราอยู่ แล้วท่านทั้งหลายก็อัศจรรย์ใจว่า เรามีพระมีเณรมากที่สุดในประเทศไทยอย่างนี้ แต่ทำไมเราอยู่ร่วมกันได้อย่างผาสุก ถ้าหากเรามากด้วยปริมาณและคุณภาพ คือ มีพระภิกษุสามเณรจำนวนมาก แต่คนจำนวนมาก ๆ เหมือนคน ๆ เดียว ที่มีเป้าหมายปณิธาน มีหัวใจดวงเดียวกัน อยู่ด้วยกันอย่างมีความสุขอย่างนี้ ก็จะเป็นแบบอย่าง เป็นต้นบุญต้นแบบที่ดีไปทั่วสังฆมณฑล ผลดีก็เกิดขึ้นต่อพระพุทธศาสนา เป็นความหวังของชาวโลกทั้งหลาย ซึ่งเขาไม่ได้ศึกษาพระธรรมวินัย ก็จะได้อาศัยพระ อาศัยสามเณร คอยแนะนำสั่งสอน คอยประคับประคองจูงมือกันไปสู่อายตนนิพพาน นี่แหละคือความสำคัญของหมู่คณะที่มีความบริสุทธิ์ ความบริสุทธิ์จึงเป็นสุดยอดของความปรารถนาในทุก ๆ สังคม
ยกชั้นรักษาแชมป์
ส่วนลูกที่จะต้องสอบยกชั้นพระบาลีเพื่อสร้างประวัติศาสตร์ของโลก ก็ให้ทุ่มเทชีวิตจิตใจไปเพื่อการนี้ หลวงพ่อก็ได้ทราบข่าวซึ่งเป็นที่น่าปลื้มปีติยินดีว่า ยอดจำนวนของผู้ที่สมัครใจจะสอบยกชั้นบาลีในปีนี้มีอย่างน้อยก็ ๑๕๐ รูป ๑๕๐ รูป นี้ถ้าสามารถสอบยกชั้นได้ นอกจากจะสร้างประวัติศาสตร์ของการยกชั้นแล้วยังได้เป็นแชมป์ของประเทศอีกครั้งหนึ่ง แต่อย่างไรก็ตาม ๑๕๐ รูป นี้ขอให้ผ่านการสอบสนามหลวงพ่อก่อน ถ้าผ่านได้จึงจะสอบสนามหลวงนะลูกนะ
เพราะฉะนั้นเตรียมเนื้อเตรียมตัวทุ่มเทชีวิตจิตใจตรงนี้กันให้ดี ถ้ายกชั้นได้หลวงพ่อก็จะนำรายชื่อผู้ที่สร้างประวัติศาสตร์นี้เอาไว้ประดิษฐานในมหาธรรมกายเจดีย์ ให้คนอีกพันปีข้างหน้าได้ร่วมอนุโมทนา และก็จะได้ศึกษาประวัติศาสตร์ของการเล่าเรียนพระบาลีต่อไป ในที่สุดนี้ หลวงพ่อขออนุโมทนาบุญต่อลูกทุก ๆ รูป ที่ได้ใช้วันเวลาที่ผ่านไปด้วยการสร้างบารมี ประพฤติปฏิบัติธรรมถูกต้องตรงตามพระธรรมวินัย และตั้งใจที่จะทำภารกิจทั้งหยาบทั้งละเอียดให้บรรลุวัตถุประสงค์ได้
ขออานุภาพแห่งบุญนี้ จงดลบันดาลให้ลูกทุกรูป มีสุขภาพร่างกายแข็งแรง อย่าเจ็บ อย่าป่วย อย่าไข้ ให้มีอายุขัยยืนยาว ได้สร้างบารมีไปนาน ๆ ขอให้รู้แจ้งเห็นแจ้งแทงตลอดในวิชชาธรรมกาย ธรรมอันใดที่หลวงพ่อวัดปากน้ำ ภาษีเจริญ และคุณยายอาจารย์อุบาสิกาจันทร์ ขนนกยูง ได้บรรลุให้ลูกทุกรูปบรรลุธรรมนั้น ให้เป็นครูเขาเป็นอาจารย์เขา จะแสดงธรรมก็ให้ไพเราะทั้งเบื้องต้น ท่ามกลาง และเบื้องปลาย ให้บริสุทธิ์บริบูรณ์ทั้งอรรถพยัญชนะ ใครได้ยินได้ฟังธรรมก็ขอให้เขารู้แจ้งเห็นแจ้งแทงตลอดในธรรมนั้น ความปรารถนาอันใดที่เป็นไปเพื่อการสร้างบารมี ขอความปรารถนานั้น จงเป็นผลสำเร็จ จงเป็นผลสำเร็จ จงเป็นผลสำเร็จ ด้วยอานุภาพแห่งพระธรรมกายของพระพุทธเจ้าทุก ๆ พระองค์จงทุกประการเทอญ
วันจันทร์ที่ ๕ กันยายน พ.ศ. ๒๕๔๑
โอวาท หลวงพ่อธัมมชโย (คุณครูไม่ใหญ่)
ที่มา
ชีวิตสมณะ..ฉบับมหาปวารณา
www.dhamma01.com/book/10
๕ กันยายน พ.ศ. ๒๕๔๑